Gewoonten komen er in allerlei soorten en maten. Zo kun je denken aan goede en slechte gewoonten, gezonde en ongezonde gewoonten, helpende en niet-helpende gewoonten, maar ook aan gewoonten die bepaald gedrag stimuleren. Gewoonten die op die manier je leven kunnen veranderen. Die ervoor kunnen zorgen dat je je doelen behaalt en je dromen waarmaakt!
Dat vind ik misschien wel de interessantste categorie gewoonten. Gewoonten die bepaald gedrag stimuleren. Dit zijn namelijk de gewoonten die je kunnen helpen je gedrag in positieve zin te veranderen, en die je dus ook bewust daarvoor kunt inzetten. Gewoonten die je een beter persoon maken, gewoonten die je een betere muzikant maken, gewoonten die het mogelijk maken je doelen te behalen, gewoonten die het mogelijk maken om je dromen waar te maken… Hoe je het ook wilt noemen, deze gewoonten kunnen een enorme positieve impact maken op je leven en prestaties.
Het boek Atomic Habits (Nederlandse vertaling: Elementaire Gewoontes) gaat over gedragsverandering en het creëren van dergelijke gewoonten. De focus ligt daarbij niet op de doelen, maar op de gewoontes die je nodig hebt om die doelen te behalen. De methode uit dit boek leert je om deze gewoonten te creëren en helpt je zo om elke dag een beetje beter te worden en uiteindelijk je doelen te behalen. In het boek worden allerlei soorten gewoonten besproken, in dit artikel zet ik de belangrijkste daarvan voor je op een rijtje.
Gewoonten die we kunnen gebruiken om positieve veranderingen in ons leven te creëren
In het boek Atomic Habits omschrijft James Clear verschillende soorten gewoonten die we kunnen gebruiken om positieve veranderingen in ons leven te creëren. Dit zijn de belangrijkste soorten gewoonten die in het boek worden genoemd:
- Elementaire gewoonten: Eenvoudige, kleine gewoonten die de bouwstenen vormen voor grotere gewoonten en systemen.
- Samengestelde gewoonten: Meerdere elementaire gewoonten die worden gecombineerd tot een grotere gewoonte.
- Keystone gewoonten: Gewoonten die een groot positief effect hebben op andere gebieden van je leven en daarmee fungeren als ‘sleutelsteen’ voor succes.
- Gateway gewoonten: Kleine gewoonten die een trigger vormen voor het starten van andere gewoonten.
- Identiteitsgewoonten: Gewoonten die gericht zijn op het vormen van een positieve identiteit en zelfbeeld.
- Omgevingsgewoonten: Gewoonten die gericht zijn op het aanpassen van de omgeving om de gewenste gewoonte te bevorderen.
- Sociale gewoonten: Gewoonten die gericht zijn op het gebruikmaken van de kracht van sociale omgevingen om gewoonteverandering te bevorderen.
- Systeemgewoonten: Gewoonten die gericht zijn op het creëren van systemen en processen om het gewenste gedrag te ondersteunen.
Wat zijn elementaire gewoonten of atomic habits?
Dit zijn de kleine, dagelijkse gewoonten die de bouwstenen vormen voor grotere veranderingen in ons leven.
Het is een eenvoudige handeling die je routinematig uitvoert als onderdeel van je dag, zoals het drinken van een glas water zodra je wakker wordt. Deze kleine gewoonten zijn gemakkelijk in te voeren in je dagelijkse routine en vereisen weinig mentale inspanning. Ook kunnen ze je helpen om ritme en regelmaat in je leven te creëren, om mentaal fitter te worden en om en een sterke basis te leggen voor andere (moeilijkere) gewoonten.
Door een elementaire gewoonte te creëren en deze dagelijks te doen, train je meteen je zelfdiscipline en wilskracht, waardoor je beter in staat bent om andere gewoonten te vormen en je doelen te bereiken.
Elementaire gewoonten zijn dus klein, simpel en laagdrempelig. Voorbeelden van elementaire gewoonten zijn onder andere het drinken van een glas water zodra je wakker wordt, elke dag een korte wandeling maken, elke ochtend je bed opmaken, elke middag mediteren, of elke avond opschrijven waar je dankbaar voor bent.
Wat zijn samengestelde gewoonten?
Dit zijn grotere of ook complexere gewoonten, die bestaan uit een reeks elementaire gewoonten.
Samengestelde gewoonten zijn gewoonten die bestaan uit een serie van kleine handelingen die samen een grotere gewoonte vormen. In tegenstelling tot eenvoudige gewoonten, waarbij een enkele handeling een gewoonte vormt, bestaan samengestelde gewoonten uit verschillende stappen of onderdelen die samen een doelgerichte handeling vormen.
Neem bijvoorbeeld de gewoonte om vroeg op te staan. Dit doe je niet alleen door vroeg uit bed te komen, maar ook door op tijd te gaan slapen, je telefoon in een andere kamer te leggen zodat je niet nog ’s ochtends in bed door Instagram gaat scrollen, je wekker te zetten, je wekker ver van je bed te plaatsen, ’s ochtends de gordijnen meteen open te doen zodat je wakker wordt van het natuurlijke licht, daarna meteen onder de douche stappen, etc.
Samengestelde gewoonten zijn vaak zo effectief omdat ze samenwerken naar een bepaald doel, in dit geval de gewoonte om vroeg op te staan. Door dit op te breken in kleinere stappen, kleine gedragingen, en hier vervolgens gewoontes van te maken, wordt het gemakkelijker om de gewoonte ‘vroeg opstaan’ uit te voeren zonder erbij na te denken. Dit kan het veranderen van gedrag en het aanleren van nieuwe gewoonten gemakkelijker maken.
Wat zijn keystone habits?
Dit zijn gewoonten die een groot effect hebben op verschillende aspecten van je leven en die andere positieve gewoonten aanmoedigen. Het zijn als het ware de hoekstenen van je dagelijkse routine, die de basis vormen voor een gezonde en productieve levensstijl.
Een keystone habit kan bijvoorbeeld sporten zijn. Door regelmatig te sporten, ontwikkel je niet alleen een gezonde gewoonte die goed is voor je lichaam, maar ook voor je geest. Je voelt je fitter en energieker, en dit kan weer leiden tot andere positieve veranderingen in je leven. Zo kun je bijvoorbeeld beter presteren op je werk, gezonder eten en beter slapen.
Een ander voorbeeld van een keystone habit is het elke dag opschrijven van je doelen en taken voor de dag. Door dit te doen, ontwikkel je niet alleen de gewoonte van dagelijkse planning, maar je hebt ook een duidelijk doel voor ogen en weet wat je moet doen om dit te bereiken. Dit kan weer leiden tot meer focus en productiviteit gedurende de dag. Hetzelfde kun je doen voor de momenten dat je muziek gaat studeren.
Dagelijks muziek maken kan een keystone habit zijn. Door dagelijks te oefenen, ontwikkel je niet alleen de vaardigheden die nodig zijn om beter te worden op je instrument, maar het kan ook je creativiteit stimuleren en bijdragen aan een gevoel van discipline en toewijding.
Het belangrijkste kenmerk van een keystone habit is dat het een positieve verandering teweegbrengt in meerdere gebieden van je leven. Het ontwikkelen van een keystone habit kan daarom een krachtig hulpmiddel zijn om een gezonde en productieve levensstijl te bereiken en je persoonlijke en muzikale doelen te bereiken.
Wat zijn gateway habits?
Dit zijn kleine gewoonten die leiden tot een andere, meer betekenisvolle gewoonte. Ze dienen als trigger voor het uitvoeren van ander belangrijk gedrag.
Gateway habits zijn kleine gewoonten die als een soort ’toegangspoort’ kunnen dienen voor het ontwikkelen van grotere gewoonten. Ik noem ze ook wel ‘opstartgewoonten’. Deze kleine gewoonten zijn vaak gemakkelijk uit te voeren en hebben een directe link met de gewoonte die je wilt ontwikkelen. Door deze kleine gedragingen uit te voeren en te automatiseren, wordt het gemakkelijker om de grotere gewoonte te integreren in je dagelijks leven.
Een gateway habit is dus snel, makkelijk en helpt je op weg naar je gewenste gedrag.
Een voorbeeld van een gateway habit is het opruimen van je werkruimte aan het einde van de dag. Door deze kleine gewoonte te ontwikkelen, kun je gemakkelijker overgaan naar de grotere gewoonte van het organiseren van je werkdag en het beheren van je tijd.
Wil je juist de gewoonte creëren om elke dag songs te schrijven? Start dan met de gateway habit om elke dag een idee voor een nieuw nummer op te schrijven. Het is snel, makkelijk, en helpt je op weg naar je gewenste gedrag.
Wat zijn identiteitsgewoonten?
Dit zijn gewoonten die zijn gekoppeld aan onze identiteit en ons zelfbeeld. Door onszelf te zien als iemand die bijvoorbeeld elke dag gaat sporten, wordt het makkelijker om deze gewoonte ook daadwerkelijk uit te voeren.
Het belangrijkste aspect van identiteitsgewoonten is dat het gedrag deel uitmaakt van de persoonlijke identiteit en waarden van het individu, waardoor het gemakkelijker wordt om de gewoonte aan te nemen en vol te houden op lange termijn.
Deze soort gewoonten maakt gebruik van de motivatievorm identified regulation, wat een zeer duurzame vorm van motivatie is. Dit is namelijk de motivatie die ontstaat uit wat voor soort persoon jij wilt zijn. Met wat voor soort persoon jij je wilt identificeren. Wil je iemand zijn die elke dag muziek maakt? Dan motiveert dat je om ook daadwerkelijk elke dag muziek te maken. Maar identificeer jij jezelf met een luiwammes, dan wordt je gewoonte eerder om te gaan bankhangen in plaats van de muziekstudio in te duiken.
Als je identiteitsgewoonten wilt creëren voor jezelf, ga dan aan de slag met zowel je zelfbeeld als de bijpassende gewoonten, zodat dit elkaar gaat versterken: kies bewust hoe jij jezelf wilt zien, wat voor persoon jij wilt zijn en kies welke gewoonten daarbij horen.
Wat zijn omgevingsgewoonten?
Dit zijn gewoonten die onze fysieke omgeving verbeteren om ons te helpen de gewenste veranderingen te maken. Door bijvoorbeeld een zit-sta bureau te gebruiken, voorkom je dat je te lang in een ongezonde houding achter de computer zit te produceren.
Een omgevingsgewoonte richt zich dus op het gebruik van de omgeving om je gedrag te bevorderen. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat je je omgeving verandert om een bepaalde gewoonte gemakkelijker te maken, zoals het klaarleggen van je bladmuziek en je muziekdagboek. Het gaat erom dat je de omgeving op zo’n manier gebruikt of zelfs aanpast, dat het gemakkelijker wordt om de gewenste gewoonte uit te voeren.
Zo kun je je studio bijvoorbeeld zodanig inrichten, dat je er lekker kunt werken zonder snel afgeleid te worden. Ook kun je ervoor zorgen dat je de instrumenten die je nodig hebt binnen handbereik hebt staan en kun je de omgeving creatief stimulerend maken.
Zelf heb ik ook altijd een fruitschaal en een karaf water in het zicht staan, omdat deze omgevingsgewoontes mij helpen om genoeg te drinken en gezond te eten (ook wanneer ik in een creatieve flow zit) wat me helpt om geconcentreerd en fit te blijven.
Wat zijn sociale gewoonten?
Dit zijn gewoonten die helpen bij het veranderen van onze gedragingen en gewoonten door gebruik te maken van de kracht van sociale invloed.
Door bijvoorbeeld regelmatig tijd door te brengen met positieve en ondersteunende mensen, kunnen we onze sociale steun en ons welzijn verbeteren.
Sociale gewoonten zijn belangrijk om meerdere redenen. Zo hebben mensen in het algemeen behoefte aan sociale interacties. Tijd doorbrengen met positieve en ondersteunende mensen draagt bij aan je welzijn, inspiratie en motivatie. Daarnaast hebben de mensen om je heen vaak invloed op je gedrag. Dit kan bewust zijn, maar vaak gebeurt dit onbewust.
Sociale gewoonten zijn dus erg krachtig omdat ze gebruik maken van de invloed van de groep. Het kan bijvoorbeeld moeilijk zijn om gewoonten te veranderen als je in een omgeving bent waarin je omringd wordt door mensen die dezelfde (ongewenste) gewoonten hebben en niet openstaan voor verandering. Door je te omringen met mensen die dezelfde doelen hebben en je steunen in je verandering, kan het veel makkelijker worden om je gewoonten te veranderen, je motivatie hoog te houden en successen te boeken.
Jezelf omringen met mensen die het gedrag wat jij wilt aanleren al vertonen, maakt het vele malen makkelijker om je dat nieuwe gedrag eigen te maken!
Wat zijn systeemgewoonten?
Dit zijn gewoonten die zich richten op het verbeteren van de processen en systemen die we gebruiken om dingen te doen. Door bijvoorbeeld je doelen van een oefensessie op te schrijven in het muziekdagboek, kun je veel effectiever studeren.
Door zelf processen en systemen te creëren, door systeemgewoonten te creëren, kun je het zo voor jezelf makkelijker maken om te doen wat je wilt doen. Het wordt makkelijker en haalbaarder om je doelen te bereiken.
Denk bijvoorbeeld aan een pre-studio routine, die het makkelijker maakt om gefocust de studio in te gaan. Of om elke middag een wandeling te doen tijdens de lunch, omdat dat je creativiteit én focus bevordert, waardoor je daarna productiever kunt zijn in de studio. Andere voorbeelden van systeemgewoonten voor muzikanten zijn een start-up op maandagochtend waarbij je doorneemt wat je planning voor die week is, een repetitie altijd starten met goed inspelen, altijd een generale repetitie doen zodat je beter voorbereid bent voor het optreden, etc.
Gewoonten inzetten om doelen te bereiken
Als je weet wat de verschillende soorten gewoonten zijn, kun je je eigen gedrag beter begrijpen en kun je gerichter werken aan het verbeteren van je gedrag en het behalen van je doelen. Je kunt je gedrag dan ook gaan inzetten als middel om je doelen te bereiken. Het helpt om hierbij bewust te kiezen welk soort gewoonte je wilt ontwikkelen.
Bijvoorbeeld, als je merkt dat je moeite hebt om je aan je nieuwe gewoonte te houden, kan het helpen om je gewoonte te verbinden met je identiteit en een identiteitsgewoonte te ontwikkelen. Als je jezelf bijvoorbeeld als een muzikant beschouwt, kan het nuttig zijn om een dagelijkse oefenroutine te creëren die past bij die identiteit.
Als je daarentegen merkt dat je gewoonte afhankelijk is van de omgeving, of dat er zich veel obstakels bevinden in je omgeving die het moeilijk maken om te doen wat je eigenlijk wilt doen, kun je werken aan het creëren van een omgeving die je gewoonte ondersteunt en versterkt. Bijvoorbeeld door je instrument en andere benodigdheden klaar te zetten op een gemakkelijk toegankelijke plek, door afleidingen weg te halen of door een specifieke ruimte in te richten om te oefenen.
Door de verschillende soorten gewoonten te begrijpen en de bijbehorende strategieën toe te passen, kun je het makkelijker maken om je gedrag te veranderen en je doelen te behalen.
Tot slot
Deze verschillende soorten gewoonten kunnen allemaal worden gebruikt om positieve veranderingen in je leven te creëren. Het is vaak nuttig om een combinatie van deze gewoonten in te zetten om je persoonlijke doelen en muzikale doelen te bereiken.
Leg je eigen dagelijkse gedrag eens naast deze verschillende soorten gewoonten. Welke gewoonten heb je al? Welke helpen je? En welk juist niet? Op die manier krijg je meer inzicht in je gedrag en kun je bewust gaan kijken waar je veranderingen wilt gaan aanbrengen.
Je kunt ook starten met je doel. Wat wil je graag bereiken? Welk gedrag gaat je helpen om die doelen te behalen? Door dit per soort doel te doen, kom je tot een mooie set van gewoonten die je vervolgens stap voor stap in je leven kunt gaan implementeren!
Door: Patricia Hermans
Patricia Hermans is artiesten- en prestatiepsycholoog. Ze helpt muzikanten het beste uit zichzelf te halen & mentaal fit te blijven. Zo werkt ze met muzikanten o.a. aan doelen stellen en gedragsverandering.
Hulp nodig bij het veranderen van je gedrag?
Bekijk de mogelijkheden of neem contact op.
Deel dit bericht op Facebook of Twitter.
Deze pagina kan affiliate links bevatten.