Podiumkunsten en sport worden vaak gezien als twee totaal verschillende werelden. Sporten is lichaamsbeweging en dus belangrijk voor je gezondheid. Muziek wordt gezien als cultuur en draagt bij aan je algemene ontwikkeling. In films wordt de sporter neergezet als populaire jongen, de artiest als het sulletje. Stereotype? Ja, maar er blijken wel verschillen te zijn in de mensen die zich bezighouden met sport en cultuur. Uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau blijkt dat de helft van de bevolking aan sport óf cultuurbeoefening doet; slechts een derde van de bevolking doet maandelijks aan allebei.
Dat er verschillen zijn tussen sporters en artiesten, betekent echter nog niet dat het totaal verschillende werelden zijn. Sport en podiumkunsten zijn vrijetijdsbestedingen, het is leuk om te doen en als je er goed in wilt worden, moet je oefenen. Het spelen van een voetbalwedstrijd, het spelen van een toneelstuk, of het spelen van een compositie. Wat je ook wilt spelen, om het goed te doen heb je een bepaalde instelling of mindset nodig, die vaak topsportinstelling wordt genoemd.
Oefening baart kunst
De een noemt het trainen, de ander repeteren, maar voor zowel artiesten als sporters geldt dat ze moeten oefenen om op hoog niveau te komen. Ze moeten tijd en energie investeren en discipline hebben. Oefening baart kunst! De 10.000 uren regel, het idee dat 10.000 uren je tot expert maken, bestaat niet voor niets.
Student Korneel Van Neste, in Veto: “Uiteindelijk kan je de opleiding tot professioneel muzikant een beetje vergelijken met topsport: je moet constant trainen. Je streeft naar een topniveau en moet blijven trainen om dat te behouden.”
De knop omzetten
Voor sporters is het belangrijk om op de juiste momenten te presteren. Een voetballer kan op de training misschien wel de sterren van de hemel spelen, maar als hij/zij tijdens de wedstrijd niets laat zien heb je daar niets aan.
Voor een artiest kan zo’n ‘presteermoment’ een wedstrijddeelname zijn, zoals een talentenjacht, concours of auditie. Ook elk ander moment op het podium is een presteermoment. Zelfs momenten naast het podium, waar je gevraagd word even wat te laten horen, wordt er verwacht dat je goed presteert.
Op zulke momenten is het belangrijk om de knop te kunnen omzetten. Of je nu op het veld of op een podium staat, je moet in een bepaalde presteerstand komen. Hoeveel prestatiedruk je ook ervaart en wat voor privéproblemen je ook hebt, “The show must go on!”.
Actrice en zangeres Pia Douwes, in NPO Langs de Lijn: “Musical is topsport, de focus is echt vergelijkbaar.”
Concurrentie
Zowel sporters als artiesten ervaren de druk van concurrentie. Schaats jij sneller dan degene in de andere baan? Kwalificeer jij je om mee te gaan naar de Olympische spelen? Sta jij deze week in de basis, of kiest de coach toch voor een andere spits?
Kiezen ze voor jou of krijgt toch Chantal Janzen weer die rol? Mag jij dit jaar op dat festival spelen? Wordt jouw demo uitgekozen of toch weer die van een andere band?
Als artiest zul je altijd moeten opboksen tegen je concurrenten. Je collega-artiesten, mede-muzikanten, etc. zijn ook degenen die net als jij dat ene felbegeerde plekje in de spotlight willen veroveren. Hoe ga jij om met deze concurrentie?
Omgaan met tegenslagen
Als sporter zul je moeten kunnen omgaan met tegenslagen. Na een verloren wedstrijd geef je niet op, maar ga je verder om de volgende keer wel te winnen. Als artiest kun je ook allerlei tegenslagen tegenkomen: een booking gaat niet door, iets wat je op social media hebt geplaatst schiet bij sommige mensen in het verkeerde keelgat, recensies zijn negatief, Giel kapt je optreden af en geeft felle kritiek op je vaardigheden, etc.
Het leven bestaat uit ups en downs, zo ook de carrière van een artiest. Wanneer je mentaal sterk en veerkrachtig bent, kun je hier op een goede manier mee omgaan.
Your setback is the platform for your comeback! – tweet deze quote
Blessures
Een ander voorbeeld van een tegenslag is het oplopen van een blessure. Als sporter is dit vrij duidelijk: wanneer je je been gebroken hebt, kun je niet hardlopen. Voor artiesten ligt dit gek genoeg anders. Onder andere Koen Wauters (Clouseau), Justin Bieber en Liza Minelli betraden het podium geblesseerd. Jackie Chan neemt hele films op met gebroken lichaamsdelen. Mezzo-sopraan Joyce DiDonato brak haar been tijdens de openingsavond van een opera, maar speelde de hele avond door. Voor de rest van de shows werd ze niet vervangen, maar ‘stapte’ ze in een rolstoel het podium op. Kijk hier hoe zij en haar medespelers hiermee omgingen.
Mentale skills
Beide groepen hebben te maken met hoge prestatiedruk. Om op de juiste momenten toch optimaal te kunnen presteren, heb je de juiste mentale vaardigheden nodig. Het is niet alleen belangrijk om lichamelijk te trainen, maar ook om mentaal te trainen.
Van vele technieken die door sporters gebruikt worden om optimaal te presteren, is aangetoond dat deze ook voor muzikanten goed werken.
Profvoetballer Vito Wormgoor, in VI: “Als musicalster moet je presteren, alle spotlights zijn op jou gericht. Als voetballer kan je op een mindere dag jezelf nog wel een keertje verstoppen, zorgen dat je even overgeslagen wordt, maar op het podium kan dat niet. Spelen in een musical is echte topsport, nog wel meer dan voetbal.”
Op deze blog zal ik regelmatig artikelen plaatsen over de mentale uitdagingen van artiesten en hoe hiermee om te gaan. Ook mentale vaardigheden en tips om het beste uit jezelf te kunnen halen komen aan bod. Wil je op de hoogte blijven? Volg me dan op social media of abonneer je op de nieuwsbrief. Is er een bepaald onderwerp waarover je hier graag wilt lezen? Laat het me weten!
Wil jij hiermee aan de slag? Plan nu een gratis online afspraak bij Stalen Zenuwen!Door: Patricia Hermans
Patricia Hermans is artiesten- en prestatiepsycholoog. Sinds 2016 helpt ze muzikanten, van conservatoriumstudenten tot award-winnende artiesten, het beste uit zichzelf te halen & mentaal fit te blijven.
Alles wat we weten uit de sportpsychologie, kunnen we namelijk niet alleen gebruiken om problemen op te lossen, maar ook om nóg beter te worden, zonder dat er een probleem is. Dat wil jij toch ook?!
Bekijk de mogelijkheden of neem contact op.
Pingback: Sportpsychologie voor musici | Stalen Zenuwen