Social media voor artiesten: 2 kanten van de medaille

Wat doet social media met je mental health? Hoe kun je als artiest zo goed (en gezond) mogelijk met social media omgaan? Hoe kun je social media als artiest inzetten? En hoe zorg je ervoor dat je er mentaal niet zo’n last van hebt?

Wanneer heb jij voor het laatst een social media-app geopend? Waarschijnlijk heb jij de afgelopen drie uur minstens één keer je socials gecheckt. Dat is in ieder geval wat de recente onderzoeken hierover voorspellen. Social media is overal! Drie van de vier volwassenen maken regelmatig gebruik van social media. Voor jongeren is dat zelfs vier van de vijf personen! Waarschijnlijk herken je het ook wel uit je eigen omgeving. Bijna iedereen heeft socials en er gaat geen dag voorbij zonder dat jij iemand om je heen door tiktok, insta, facebook of linkedin hebt zien scrollen.

De aanwezigheid van sociale media in ons leven, en in het leven van muzikanten, is niet meer weg te denken. De impact ervan op ons allemaal is onmiskenbaar. In een tijd waarin sociale media onlosmakelijk verbonden is met ons dagelijks leven, is het essentieel om de voor- en nadelen van deze digitale wereld te begrijpen. Zeker voor artiesten, waarvoor socials vaak een onderdeel van het werk zijn geworden. Platforms als instagram en tiktok zijn niet alleen een manier om je muziek met de wereld te delen en om met fans in contact te komen, maar ze brengen ook uitdagingen met zich mee. Denk bijvoorbeeld aan de effecten van social media op het mentale welzijn en de prestaties van muzikanten.

De Voor- en Nadelen van Social Media

Documentaires, nieuwsberichten en academisch onderzoek hebben de ogen van het publiek geopend voor de schadelijke effecten van het gebruik van social media op het mentale welzijn. Ook in podcasts, actualiteitenprogramma’s op televisie en berichten op social media wordt hier steeds meer aandacht aan gegeven. Zo nodigde o.a. NPO Radio 1, Fun X, RTL en de NOS mij al eens uit om over mijn kennis te delen over de mentale effecten van social media voor artiesten.

Welke uitdagingen biedt social media voor muzikanten?

Wat zijn de mentale effecten van social media gebruik voor artiesten? Welke valkuilen en uitdagingen zijn er? Deze vragen worden mij regelmatig gesteld. Vaak ligt de focus op het krijgen van negatieve berichten of haatcomments, maar dat is lang niet het enige om rekening mee te houden. Verschijnselen zoals sociale vergelijking, cyberpesten, online discriminatie, digitale stress, slaapproblemen en prestatiedruk zijn enkele van de uitdagingen die muzikanten vandaag de dag tegenkomen door social media.

Sociale vergelijking

Veel sociale media-gebruikers zijn geneigd zichzelf te vergelijken met anderen. Jezelf vergelijken op basis van je uiterlijk, sociale status, vriendschappen en activiteiten, is iets wat veel mensen sowieso al snel doen. Ik zie het elke dag gebeuren bij mij in de praktijkruimte: muzikanten vergelijken zichzelf met andere muzikanten. “Ik kan dat beter.” of “Waarom mogen zij wel daar spelen en wij niet?” etc. En dan hebben we het nog niet eens over aantal volgers, likes en comments op socials.

De meeste mensen zijn geneigd zichzelf te vergelijken met anderen. Muziekopleidingen en de muziekindustrie kunnen ervoor zorgen dat je dit nog meer gaat doen. Social media doet daar nog een stapje bovenop.

Social media is er namelijk op gemaakt dat mensen zich gaan vergelijken met anderen. Daar is bij de ontwikkeling van de platforms al over nagedacht. Wat we ook vaak vergeten, is dat de inhoud van sociale media pagina’s veelal heel bewust samengesteld zijn om successen te delen, om te laten zien hoe goed het met iemand gaat. Om te tonen op welke toffe plekken een artiest komt, welke grote namen ze onderweg tegenkomen en op welke podia ze staan. Als jij jezelf gaat vergelijken met wat je van iemand anders op social media ziet, vergelijk je jezelf dus eigenlijk met een positief gekleurde presentatie van die persoon. Ga eens na bij jezelf: Wat deel jij wel (en vooral: wat deel je niet) op social media?

Oneerlijke sociale vergelijking

Je hebt het vast wel eens gehoord: vergelijk jouw echte leven niet met de hoogtepunten van anderen. Dat zou ook een enorm oneerlijke vergelijking zijn! Van jouw leven maak je alles mee, de hoogtepunten, maar ook de dieptepunten en het harde werken. Van anderen zie je online alleen de hoogtepunten. Dat is helemaal niet leuk natuurlijk, om zo’n vergelijking te maken. Want laten we eerlijk zijn, het echte leven (met alle struggles die daarbij horen) vergelijken met een leven dat alleen maar uit successen lijkt te bestaan, daar zou ik ook niet blij van worden.

Bovendien kan de gewoonte om jezelf en jouw muzikale carrière op deze manier oneerlijk te vergelijken met anderen leiden tot een verhoogd risico op depressieve symptomen en een negatief lichaamsbeeld. Sociale vergelijking is dus vaak onproductief voor muzikanten, maar kan bovendien schadelijk zijn voor hun mentale gezondheid.

Druk om te posten

Ik hoor het constant van de artiesten die ik begeleid, maar ook op conferenties en in documentaires komt het vaak voorbij: de druk om te moeten posten. Met de komst van social media is er voor artiesten een extra taak bijgekomen: het inzetten van social media. Dat betekent niet alleen het regelmatig posten, maar ook het reageren op berichten die elk moment van de dag (en nacht) binnen kunnen komen. Het maken van content. Filmpjes opnemen, foto’s maken en editen. Zorgen dat je content ook goed aansluit bij je brand. Dat je genoeg online deelt om een band op te bouwen met je volgers, maar dat je niet zo veel deelt dat je geen privacy meer hebt. En zo kan ik nog wel even doorgaan…

Veel artiesten ervaren enorm veel druk om content te maken en delen. Ook op de momenten dat ze hier helemaal niet mee bezig willen zijn, bijvoorbeeld omdat ze willen focussen op het concert dat ze moeten geven, op de mensen waarmee ze aan het netwerken zijn of op het laten stromen van hun creativiteit in de studio. De druk die social media op dergelijke momenten met zich meebrengt heeft negatieve gevolgen voor de creativiteit en prestaties.

Kritiek, conflict en kwetsbaarheid

Social media maakt het ook een stuk makkelijker om met anderen in contact te komen. Dat brengt hele mooie dingen met zich mee, zoals toffe samenwerkingen met andere artiesten en de mogelijkheid om een persoonlijke band met je fans op te bouwen. Maar het brengt ook uitdagingen met zich mee. De opkomst van social media heeft ook cyberpesten, online misbruik en discriminatie een stuk makkelijker gemaakt. Ook artiesten merken dit: van kritiek tot persoonlijke aanvallen, haatcomments en discriminatie. Ook deze negatieve berichten zijn makkelijk en snel verspreid via social media. Social media maakt artiesten benaderbaar, maar het maakt ze ook extra kwetsbaar.

Welke kansen biedt social media voor muzikanten?

Ik schreef het al in de titel: 2 kanten van de medaille. Social media heeft een negatieve kant, maar ook zeker een positieve kant. Social media brengt hele mooie mogelijkheden, zoals de kans om extra inkomen te verdienen en om een fanbase te vinden. Het biedt soms zelfs levensveranderende kansen voor muzikanten. Socials brengen dus ook grote voordelen voor artiesten.

Connectie

Met de hulp van sociale media zijn muziek en artiesten steeds meer geglobaliseerd. Het is immers een stuk makkelijker geworden om mensen op afstand te bereiken. Potentiele fans die aan de andere kant van de wereld wonen, kunnen online heel dichtbij zijn. Hetzelfde geldt voor muzikanten en andere professionals in de muziekindustrie. Zo kunnen allerlei samenwerkingen gevormd worden, die zonder internet nooit zouden hebben bestaan. Socials bieden dus vruchtbare grond voor authentieke verbindingen met anderen, zowel fans als muzikanten. Via sociale media kunnen muzikanten meer diverse en verrijkende connecties opbouwen dan ooit tevoren.

Platform

Sociale media biedt muzikanten ook een platform om direct boodschappen te delen. Dan kun je denken aan promotie van de eigen muziek, merchandise en concerten, maar ook aan maatschappelijke boodschappen. In de afgelopen jaren hebben muzikanten sociale media meer en meer gebruikt om zich uit te spreken over maatschappelijke kwesties die voor hen belangrijk zijn. Net als anderen met een grote online following, zoals BN’ers en topsporters zijn muzikanten het erover eens dat het hebben van zo’n online platform krachtig kan zijn.

Feedback, verbetering en vertrouwen

Het gebruik van sociale media heeft ook invloed op de muzikale prestaties. De constante aanwezigheid van sociale media heeft muzikanten voorzien van middelen zoals toegang tot opnamen van optredens. Fans delen online beelden van concerten, letterlijk vanuit alle hoeken in de zaal gefilmd. Muzikanten en hun teams kunnen deze beelden gebruiken om hun shows te verbeteren. Deze video-opnames kunnen namelijk niet alleen dienen als promotie voor de muzikant. De opnames geven ook waardevolle feedback voor muzikanten. Net als dat topsporters na een wedstrijd videoanalyses doen om feedback te verzamelen en hun vaardigheden te verbeteren, kunnen ook muzikanten dergelijke videoanalyses doen. De beelden bieden waardevolle input om van te leren en zo de prestaties te kunnen verbeteren. Snelle toegang tot opnamen stelt muzikanten ook in staat om succesvolle ervaringen te herhalen en te integreren in hun repertoire voor toekomstige optredens, wat bovendien bijdraagt aan het zelfvertrouwen.

Hoe kun je als artiest zo goed (en gezond) mogelijk met social media omgaan?

Zoals we al zagen, bieden sociale media zowel kansen als uitdagingen. Het is altijd belangrijk om de vele functies en nuances in gedachten te houden. Daarbij is het belangrijk voor muzikanten om te overwegen wat het beste voor hen is, advies in te winnen bij professionals zoals psychologen, coaches en social media managers – elk van hen heeft weer zijn eigen expertise op dit gebied. Zo kan een en expert op gebied van social media marketing jou meer leren over wat wel en niet te delen op socials, om social media als marketing tool in te zetten en de kansen die socials op dat gebied brengen zo goed mogelijk te benutten. Een psycholoog kan jou helpen bij het omgaan met de druk die social media met zich meebrengt, van prestatiedruk en sociale vergelijk tot de druk om content te moeten maken. Ook aan zaken als kwetsbaarheid, wel/niet comfortabel zijn met het delen van bepaalde content, mentale weerbaarheid en het aanleren van de juiste mentale vaardigheden, kun je werken met een psycholoog. Bovendien vinden veel muzikanten het fijn om met familie, vrienden en mentoren te blijven praten over bijvoorbeeld de frustraties die ze ervaren door social media.

Tips over social media voor artiesten:

Graag geef ik je nog enkele concrete tips, over hoe je als artiest zo goed mogelijk kan omgaan met social media en de mentale uitdagingen die socials met zich meebrengen:

• Sociale media is complex. Vraag jezelf af: Hoe kan ik de op groei gerichte aspecten van sociale media maximaliseren terwijl ik de nadelen minimaliseer? Hoe kan ik de kansen benutten en tegelijkertijd goed omgaan met de uitdagingen van social media?
• Train je mind! De juiste mindset hebben, mentaal sterk zijn en de juiste mentale vaardigheden hebben, zijn essentieel om als artiest goed om te kunnen gaan met de uitdagingen van social media.
• Houd bij hoeveel tijd je aan sociale media besteedt. Dit kun je tegenwoordig gemakkelijk instellen op je smartphone. Stel voor jezelf een doel over hoeveel tijd je bijvoorbeeld op insta wil zitten en check dit regelmatig. Je kunt ook allerlei apps gebruiken om bijvoorbeeld de tijd op deze apps te beperken. Let daarbij niet alleen op de tijd die je op instagram zelf besteedt, maar denk ook aan de tijd dat je bijvoorbeeld foto’s of filmpjes aan het editen bent.
• Plan in wanneer je content gaat schieten. Als je bijvoorbeeld meteen een filmpje opneemt als je aankomt op een festival waar je gaat spelen, hoef je daarna niet de hele tijd te denken ‘Ojee, ik moet zo nog wat filmen voor op instagram.’ of ‘Ik zou eigenlijk nog iets moeten delen op mijn socials.’ etc.
• Blijf bewust van de vraag: Bereik je op deze manier wat je hoopt te bereiken met het gebruik van sociale media?
• Weersta de neiging om jezelf te beoordelen op basis van de hoogtepunten van anderen. Wees je er steeds van bewust dat je op social media vooral andermans hoogtepunten ziet en dat het oneerlijk is naar jezelf toe om daar de vergelijking mee te maken.
• Blijf je bewust van hoe je jezelf als artiest beoordeelt, hoe jij evalueert. Ben je vooral bezig met het verbeteren van jouw muzikale vaardigheden, of meet je zichzelf af aan de sociale media-posts van anderen?
• Focus op de kansen die sociale media biedt. Kijk bijvoorbeeld hoe je het kunt gebruiken om authentieke verbindingen met anderen aan te gaan.
• Onderzoek en identificeer hoe jij content op sociale media kunt gebruiken om zelf een betere artiest te worden.

Tot slot

Sociale media beïnvloedt muzikanten op allerlei manieren. Het biedt uitdagingen, maar ook zeker voordelen. De kunst is om als artiest de voordelen en kansen van social media optimaal te benutten en ondertussen goed om te blijven gaan met de uitdagingen. Mindset, mentaal sterk zijn en de juiste mentale vaardigheden hebben, zijn hierbij essentieel. Social media is en blijft een belangrijk onderdeel van onze samenleving en het artiestenbestaan in het bijzonder. Het is daarom belangrijk dat we bewust blijven van de kansen en de effecten van social media en dat we eraan blijven werken hier zo goed mogelijk mee om te gaan.

---